Phân Biệt Lương Gross, Lương Net, Lương Cơ Bản: Cẩm Nang Deal Lương Khôn Ngoan

Khi bước chân vào thị trường lao động, hay đơn giản là nhận một công việc mới, chúng ta sẽ được nghe nhắc đến rất nhiều khái niệm về "Lương". Trong số đó, lương Gross và lương Net là hai thuật ngữ phổ biến và thường xuyên gây nhầm lẫn nhất. Tuy nhiên, nếu không nắm rõ các loại lương này, bạn có thể vô tình đánh mất quyền lợi của mình.

Bài viết này của CareerBox sẽ cung cấp một cẩm nang toàn diện, giải thích chi tiết về lương Gross là gì, lương Net là gì, lương cơ bản và các loại lương quan trọng khác. Nắm vững kiến thức này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi deal lương, ký kết hợp đồng và bảo vệ quyền lợi tài chính của bản thân.

phân biệt các loại lương gross,net,cơ bản CareerBox

1. Lương Gross là gì? Tổng thu nhập trước thuế và bảo hiểm

Lương Gross (hay lương tổng) là tổng số tiền mà người lao động được nhận từ người sử dụng lao động, chưa bao gồm việc khấu trừ các khoản bắt buộc theo quy định của pháp luật.

Cấu thành: Lương Gross bao gồm: lương cơ bản, các khoản phụ cấp (đi lại, ăn trưa, điện thoại...), trợ cấp, hoa hồng, thưởng hiệu suất, và các khoản bổ sung khác theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Đây chính là tổng giá trị mà doanh nghiệp sẵn sàng chi trả cho vị trí của bạn.
Quy trình khấu trừ: Từ số tiền lương Gross này, công ty sẽ thực hiện khấu trừ các khoản như thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và các loại bảo hiểm bắt buộc (Bảo hiểm xã hội – BHXH, Bảo hiểm y tế – BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp – BHTN) theo tỷ lệ quy định hiện hành.
Kết quả: Số tiền còn lại sau khi đã khấu trừ tất cả các khoản trên chính là lương Net mà người lao động thực nhận.

Việc hiểu rõ Gross là gì giúp bạn có cái nhìn tổng quan về giá trị thực mà công ty chi trả cho công sức của bạn, đồng thời biết được các nghĩa vụ tài chính mà bạn cần thực hiện.

2. Lương Net là gì? Tiền thực nhận vào tài khoản

Lương Net (hay lương thực nhận) là số tiền cuối cùng mà người lao động nhận được và được công ty chuyển thẳng vào tài khoản ngân hàng của họ, sau khi đã hoàn tất việc khấu trừ thuế TNCN và các khoản bảo hiểm bắt buộc.

Định nghĩa đơn giản: Đây chính là số tiền "ting ting" mà bạn sẽ bỏ túi hàng tháng, có thể dùng để chi tiêu, tiết kiệm.
Lưu ý khi deal lương: Một điểm cực kỳ quan trọng là khi đàm phán về lương, bạn cần hỏi rõ nhà tuyển dụng đang đề cập đến lương Gross hay lương Net. Sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm này có thể dẫn đến sự thất vọng về thu nhập thực tế. Luôn yêu cầu con số cụ thể cho cả hai nếu có thể.

Nắm vững Net là gì giúp bạn quản lý ngân sách cá nhân hiệu quả và tránh những bất ngờ về tài chính.

>>> Xem thêm: Lương OT là gì? Quy định làm thêm giờ cần biết

phân biệt lương net và lương gross CareerBox

3. Lương cơ bản: Nền tảng của các quyền lợi bảo hiểm

Lương cơ bản là mức lương cố định, chính thức cho vị trí công việc của bạn, chưa bao gồm các khoản phụ cấp, trợ cấp hay thưởng. Đây là con số nền tảng và cực kỳ quan trọng đối với quyền lợi dài hạn của bạn.

Căn cứ tính bảo hiểm: Lương cơ bản chính là căn cứ pháp lý để công ty tính toán và đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc cho người lao động, bao gồm BHXH, BHYT và BHTN. Mức đóng bảo hiểm sẽ tỷ lệ thuận với mức lương cơ bản này.
Quy định pháp luật: Theo Bộ luật Lao động 2019, mức lương cơ bản không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Nhà nước quy định.

Việc kiểm tra kỹ lương cơ bản khi ký hợp đồng là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi lâu dài của bạn, không chỉ riêng thu nhập hàng tháng.

>>> Tìm hiểu thêm: 4 sai lầm phổ biết về BHXH ảnh hưởng đến quyền lợi

4. Lương tối thiểu vùng: Mức sàn pháp lý của Nhà nước

Lương tối thiểu vùng là mức lương thấp nhất mà người sử dụng lao động có nghĩa vụ trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường. Mức lương này được Nhà nước quy định và áp dụng linh hoạt theo từng địa bàn (Vùng I, Vùng II, Vùng III, Vùng IV) dựa trên điều kiện kinh tế xã hội của từng khu vực.

Mục đích: Đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động và gia đình họ, đồng thời là cơ sở để doanh nghiệp xây dựng thang bảng lương.
Ví dụ thực tế: Hiện nay, mức lương tối thiểu vùng cao nhất đang áp dụng cho Vùng I là 4.960.000 VNĐ/tháng. Mức này cũng là cơ sở để ước tính khoản đóng BHXH, ví dụ khoảng 500.000 VNĐ (tùy theo tỷ lệ đóng góp của người lao động).

Hiểu về lương tối thiểu vùng giúp cả người lao động và doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ pháp luật lao động.

5. Lương theo hiệu suất: Thu nhập gắn liền với kết quả và năng lực

Lương theo hiệu suất (hay còn gọi là lương khoán, lương theo sản phẩm, lương KPI) là khoản lương được tính toán dựa trên kết quả, năng suất hoặc mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Cơ chế: Khi bạn đạt được hiệu suất cao hơn mục tiêu đề ra, bạn sẽ được hưởng mức lương (hoặc thưởng) cao hơn. Ngược lại, hiệu suất thấp có thể ảnh hưởng đến thu nhập.
Phổ biến ở đâu? Hình thức trả lương này rất phổ biến trong các ngành nghề có các chỉ số hiệu suất công việc (KPI) rõ ràng và dễ định lượng, như bán hàng, marketing, dịch vụ khách hàng, hoặc sản xuất. Nó khuyến khích sự chủ động và nỗ lực của nhân viên.

Đây là cách để khuyến khích người lao động nỗ lực hết mình để đạt được mục tiêu và tối đa hóa thu nhập.

>>> Xem thêm: Xu hướng lương thưởng và phúc lợi 2025

Nên deal lương Net hay Gross? Vì sao lương cơ bản lại quan trọng? (Kinh nghiệm deal lương thực tế)

Đi làm nên deal lương Net hay Gross?

Không có một câu trả lời duy nhất cho việc nên deal lương Net hay Gross. Điều quan trọng nhất là bạn phải hiểu rõ cả hai khái niệm này và tình hình cụ thể của công ty.

Khi phỏng vấn: Tốt nhất là hỏi rõ cả mức lương Gross và Net để có cái nhìn toàn diện về thu nhập thực tế. Yêu cầu công ty cung cấp bảng tính lương minh bạch nếu có thể.
Nếu chọn deal Gross: Bạn cần tự tìm hiểu cách tính các khoản khấu trừ về bảo hiểm và thuế TNCN để biết chính xác số tiền mình sẽ thực nhận. Điều này giúp bạn chủ động hơn trong quản lý tài chính cá nhân và hiểu rõ các đóng góp của mình.
Nếu chọn deal Net: Bạn sẽ không cần đau đầu tính toán vì công ty đã trừ sẵn các khoản, số còn lại chính là tiền bạn nhận được. Tuy nhiên, hãy yêu cầu công ty làm rõ mức lương Gross tương ứng để đảm bảo quyền lợi về BHXH và các chế độ khác, vì mức đóng BHXH dựa trên Gross.

Vì sao lương cơ bản quan trọng?

Lương cơ bản đóng vai trò cực kỳ quan trọng vì nó là căn cứ chính để tính toán và đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc cho người lao động.

Ảnh hưởng lâu dài đến quyền lợi: Nếu công ty ghi mức lương cơ bản quá thấp (chỉ bằng mức lương tối thiểu vùng), quyền lợi lâu dài của bạn liên quan đến BHXH (như chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, và đặc biệt là lương hưu khi về già) sẽ bị ảnh hưởng và giảm đi đáng kể. Mức lương hưu của bạn sẽ phụ thuộc trực tiếp vào tổng mức lương đóng BHXH trong suốt quá trình làm việc.

Lời khuyên khi ký hợp đồng: Khi ký hợp đồng lao động, bạn nên kiểm tra thật kỹ con số lương cơ bản, chứ không chỉ tập trung vào mức lương Gross hay lương Net hàng tháng. Đừng ngại hỏi rõ về cơ cấu lương và các khoản khấu trừ.

lưu ý khi deal lương CareerBox

Tóm lại, thế giới của "lương" có rất nhiều "phiên bản" và mỗi loại đều mang một ý nghĩa, một vai trò riêng. Việc hiểu rõ các khái niệm như lương Gross, lương Net, lương cơ bản, lương tối thiểu vùng và lương theo hiệu suất không chỉ giúp bạn tự tin hơn khi deal lương, ký kết hợp đồng, mà quan trọng hơn cả là bảo vệ được quyền lợi tài chính và các chế độ phúc lợi dài lâu của bản thân. Đừng bao giờ chủ quan với những con số này nhé!

Hơn 700000 lượt ứng tuyển thành công qua CareerBox