Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động, việc nắm vững các quy định về Bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ là kiến thức cơ bản mà còn là "lá chắn" bảo vệ quyền lợi chính đáng của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, không ít người lao động, kể cả những người có kinh nghiệm, vẫn mắc phải những sai lầm tưởng chừng nhỏ nhưng lại gây ra hậu quả lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chế độ hưu trí, ốm đau, thai sản hay trợ cấp thất nghiệp.
Bài viết này, được biên soạn bởi CareerBox trong lĩnh vực chính sách lao động, sẽ đi sâu phân tích 4 sai lầm phổ biến nhất về BHXH, đồng thời cung cấp các giải pháp chuyên sâu và lời khuyên thiết thực để bạn có thể chủ động bảo vệ quyền lợi của mình.
Tham khảo: Giải pháp quản lý Lương - Chế độ - Phúc lợi tại RBox
Theo quy định của Luật BHXH, mỗi cá nhân chỉ được cấp DUY NHẤT một mã số sổ BHXH xuyên suốt quá trình tham gia. Việc phát sinh nhiều mã số thường xảy ra khi người lao động không yêu cầu công ty cũ chốt sổ BHXH kịp thời hoặc không cung cấp mã số cũ cho công ty mới, dẫn đến việc công ty mới tự động mở một mã số BHXH khác.
Hậu quả là khi cần giải quyết các chế độ (hưu trí, ốm đau, thai sản, BHTN), cơ quan BHXH sẽ yêu cầu tiến hành thủ tục gộp sổ BHXH. Đây là một quy trình phức tạp, mất nhiều thời gian (có thể kéo dài vài tháng đến hơn một năm) và đòi hỏi người lao động phải liên hệ với nhiều bên, đặc biệt nếu công ty cũ không hợp tác hoặc đã giải thể.
Việc cho mượn hoặc mượn mã số sổ BHXH là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng theo Luật BHXH 2014. BHXH là quyền lợi và nghĩa vụ gắn liền với từng cá nhân, không thể chuyển nhượng hay ủy quyền sử dụng cho người khác.
Nếu bị phát hiện, bạn sẽ phải đối mặt với các hệ lụy pháp lý và hành chính phức tạp:
Theo Luật BHXH, người sử dụng lao động có nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc cho người lao động ngay từ tháng đầu tiên khi ký HĐLĐ từ 01 tháng trở lên. Đây là quyền lợi cơ bản và bắt buộc. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cố tình chậm đóng, nợ đọng hoặc thậm chí trốn đóng BHXH.
Sự im lặng hoặc thiếu hiểu biết của người lao động trước tình trạng này sẽ dẫn đến những hậu quả thảm khốc:
01. Chủ động kiểm tra định kỳ:
02. Quy trình xử lý khi phát hiện công ty nợ BHXH:
Trao đổi trực tiếp: Gửi email hoặc văn bản chính thức đến phòng ban phụ trách (HCNS) và Ban giám đốc yêu cầu giải trình và cam kết thời gian đóng bù. Ghi rõ điều khoản HĐLĐ và Luật BHXH.
Liên hệ cơ quan có thẩm quyền:
Phòng LĐTBXH quận/huyện: Nộp đơn khiếu nại về hành vi vi phạm pháp luật lao động (chậm đóng BHXH) của công ty.
Liên đoàn Lao động cấp trên trực tiếp: Nếu bạn là thành viên công đoàn.
Thanh tra Sở LĐTBXH tỉnh/thành phố: Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn hoặc khi các cấp dưới không giải quyết thỏa đáng.
03. "Cảnh báo đỏ" khi tìm việc: Nếu thấy công ty né tránh việc ký HĐLĐ, không cung cấp thông tin rõ ràng về BHXH hoặc có dấu hiệu chậm trễ trong việc đóng BHXH cho nhân viên hiện tại, hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nhận việc.
Trợ cấp thất nghiệp (TCTN) là một chế độ quan trọng giúp người lao động có thu nhập trong thời gian tìm kiếm việc làm mới. Tuy nhiên, nhiều người lao động không nắm rõ quy định về báo cáo tình hình tìm kiếm việc làm hàng tháng với Trung tâm Dịch vụ việc làm (TTDVVL).
Hậu quả là:
Chủ động báo khi có việc làm mới: Khi đã tìm được công việc mới và bắt đầu đi làm (hoặc có HĐLĐ), bạn phải báo ngay cho TTDVVL để họ kịp thời dừng chi trả TCTN. Việc này không chỉ tránh vi phạm quy định mà còn giúp bạn tránh phải hoàn trả lại số tiền đã nhận thừa.
Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp không chỉ là những con số trên giấy tờ mà là "tấm lưới an sinh" vững chắc, trực tiếp ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe và tương lai của bạn. Việc trang bị kiến thức chuyên sâu và chủ động tránh những sai lầm nêu trên sẽ giúp bạn bảo vệ tối đa quyền lợi của bản thân, giảm thiểu rủi ro pháp lý và an tâm hơn trên con đường sự nghiệp.
Tham khảo:
Tham khảo: Giải pháp quản lý Lương - Chế độ - Phúc lợi tại RBox
CareerBox - Dịch vụ tuyển dụng nhân sự uy tín tại Việt Nam và khu vực Châu Á - Thái Bình Dương
Hotline: 0867.597.533
Mai: cv@rbox.com.vn
Website: CareerBox
Zalopage: Việc làm toàn quốc RBox
Linkedln: CareerBox
>>> Xem thêm: Xu hướng lương thưởng & Phúc lợi 2025
