OT là gì? Cách tính lương làm thêm giờ và quy định cần biết 2025

Ai đã đi làm chắc chắn từng nghe đến chuyện làm thêm giờ (OT), nhưng không phải ai cũng nắm rõ quyền lợi của mình. Nhiều người chỉ biết là “OT thì lương cao hơn” mà không rõ cao bao nhiêu, tính thế nào, có bị trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hay bảo hiểm xã hội (BHXH) không. Chính vì thiếu thông tin, không ít người lao động đã vô tình đánh rơi quyền lợi khi công ty tính sai hoặc cố tình lách luật.

Bài viết này của CareerBox sẽ giải đáp tất tần tật những quy định về làm thêm giờ, từ khái niệm, giới hạn, cách tính lương chi tiết đến các vấn đề về thuế và bảo hiểm. Hãy trang bị kiến thức để bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân.

Hình ảnh bìa bài viết hướng dẫn cách tính lương OT, giải thích quy định làm thêm giờ để người lao động bảo vệ quyền lợi

1. Làm thêm giờ (OT) là gì và giới hạn thời gian theo quy định?

Trước khi đi vào cách tính lương, bạn cần hiểu đúng và đủ về các khái niệm cơ bản được quy định trong Bộ luật Lao động 2019.

Khái niệm và quy định chung

Thời gian làm thêm giờ (Overtime - OT): Là khoảng thời gian làm việc ngoài giờ làm việc bình thường đã được quy định trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc nội quy của doanh nghiệp.
Thời giờ làm việc bình thường: Không quá 08 giờ/ngày và không quá 48 giờ/tuần.
Giờ làm việc ban đêm: Được tính từ 22 giờ đến 06 giờ sáng hôm sau. Khi làm việc vào khung giờ này, bạn được trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc của ngày làm việc bình thường.

Nguyên tắc vàng: Người sử dụng lao động muốn tổ chức làm thêm giờ phải được sự đồng ý của người lao động. Mọi hình thức ép buộc đều là vi phạm pháp luật.

Giới hạn thời gian làm thêm giờ

Pháp luật quy định giới hạn OT rất rõ ràng để bảo vệ sức khỏe cho người lao động:

Không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 01 ngày.
Không quá 12 giờ trong 01 ngày khi làm thêm vào ngày nghỉ lễ, Tết và ngày nghỉ hằng tuần.
Không quá 40 giờ trong 01 tháng.
Không quá 200 giờ trong 01 năm.

Lưu ý: Một số ngành nghề đặc thù như dệt, may, da, giày, viễn thông, thủy sản,... có thể được làm thêm tối đa.

Infographic giải thích sự khác biệt quan trọng giữa 'làm việc ban đêm' và 'làm thêm giờ vào ban đêm' để tính lương OT chính xác

2. Công thức và hệ số tính lương OT chính xác nhất

Đây là phần quan trọng nhất giúp bạn tự kiểm tra xem mình có đang được trả lương đúng hay không.

Infographic tóm tắt công thức tính lương làm thêm giờ, và khẳng định lương OT không phải đóng thuế TNCN và BHXH theo luật.

Dưới đây là bảng hệ số OT tối thiểu bạn cần ghi nhớ:

Bảng chi tiết các hệ số lương OT theo Luật Lao động: làm thêm ngày thường 150%, ngày nghỉ 200%, ngày lễ Tết 300%, và làm thêm vào ban đêm.

Lưu ý: Mức lương trong bảng chưa bao gồm 30% lương làm việc vào ban đêm.

Ví dụ thực tế để bạn dễ hình dung:

Giả sử lương của bạn A là 240.000 VNĐ/ngày cho 8 giờ làm việc (tức 30.000 VNĐ/giờ).

Trường hợp 1: OT vào ngày thường
Bạn A làm thêm 2 giờ sau ca làm việc.
Tiền lương OT = 30.000 * 150% * 2 = 90.000 VNĐ.
Trường hợp 2: OT vào ngày Chủ nhật
Bạn A làm thêm 4 giờ vào ngày nghỉ Chủ nhật.
Tiền lương OT = 30.000 * 200% * 4 = 240.000 VNĐ.
Trường hợp 3: OT vào ban đêm ngày lễ
Bạn A làm thêm 3 giờ vào ban đêm (sau 22h) của ngày lễ.
Tiền lương OT = 30.000 * 390% * 3 = 351.000 VNĐ.

>>> Xem thêm: Xu hướng lương thưởng và phúc lợi 2025

3. Tiền lương OT có phải đóng thuế TNCN không?

Câu trả lời là: Phần tiền lương trả cao hơn do làm thêm giờ được miễn thuế TNCN.

Theo quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, phần thu nhập từ phần tiền lương, tiền công trả cao hơn do phải làm việc ban đêm, làm thêm giờ được miễn thuế.

Nói dễ hiểu:

Nếu bạn OT ngày thường (hệ số 150%), thì phần vượt trội 50% sẽ được miễn thuế.
Phần tiền lương tương ứng với 100% giờ làm bình thường vẫn được tính vào thu nhập chịu thuế nếu tổng thu nhập của bạn vượt ngưỡng phải nộp thuế.

Hiện tại, mức giảm trừ gia cảnh là 11 triệu đồng/tháng đối với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Tuy nhiên, trước những biến động về kinh tế và chỉ số giá tiêu dùng, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh mới lên tương ứng là 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc. Mức mới này dự kiến sẽ được áp dụng trong thời gian tới để giảm bớt gánh nặng tài chính cho người lao động.

4. Tiền lương OT có phải đóng BHXH không?

Câu trả lời dứt khoát là KHÔNG.

Theo Luật Bảo hiểm xã hội, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác mang tính chất cố định. Tiền lương làm thêm giờ là khoản thu nhập bổ sung, không cố định, do đó không thuộc căn cứ để đóng bảo hiểm xã hội.

Nếu công ty khấu trừ khoản tiền này để đóng BHXH cho bạn, điều đó là sai quy định.

>>> Xem thêm: Hiểu rõ Luật BHXH: 4 sai lầm phổ biến ảnh hưởng quyền lợi và cách khắc phục

5. "Bỏ túi" 4 lưu ý quan trọng để bảo vệ quyền lợi

Hiểu luật là một chuyện, áp dụng vào thực tế lại là chuyện khác. Dưới đây là những kinh nghiệm thực tế bạn cần nắm:

Kiểm tra kỹ Hợp đồng lao động: Luôn đọc kỹ các điều khoản về thời giờ làm việc và quy định làm thêm giờ trong hợp đồng và nội quy công ty trước khi ký.
Lưu lại bằng chứng: Luôn lưu lại bảng chấm công, email trao đổi, tin nhắn hoặc văn bản xác nhận OT từ quản lý. Đây là bằng chứng quan trọng để đối chiếu khi có tranh chấp.
Doanh nghiệp có thể bị phạt: Các doanh nghiệp ép buộc nhân viên làm thêm quá giới hạn hoặc không trả đủ tiền lương OT có thể bị phạt hành chính nặng.
Bạn có quyền từ chối: Nếu cảm thấy không đảm bảo sức khỏe hoặc có lý do chính đáng, bạn hoàn toàn có quyền từ chối yêu cầu làm thêm giờ.

Hiểu rõ các quy định về làm thêm giờ không chỉ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi về tài chính, mà còn là công cụ để bảo vệ sức khỏe và tránh bị lợi dụng. Đây là kiến thức nền tảng mà bất kỳ ai đang đi làm hoặc chuẩn bị gia nhập thị trường lao động đều cần nắm vững.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Đừng quên theo dõi CareerBox để cập nhật thêm nhiều kiến thức thiết thực về luật lao động và phát triển sự nghiệp nhé